Veelgestelde vragen

Mag je de uitvaart zelf regelen?

De wet werpt geen enkele beperking op om een uitvaart zelf te regelen. Hoewel niet alle ambtenaren, kistenfabrikanten en medewerkers van begraafplaatsen en crematoria bereid zijn een ‘particulier’ te helpen, wordt dit door geen enkel voorschrift tegengehouden. Toch ontraad ik u om alles zelf te doen. Mijn ervaring is dat het regelen van alle formaliteiten en afspraken binnen zo’n zes dagen, op een gebied waar u geen enkele ervaring hebt, de toch al aanwezige stress en emotie sterk vergroten. Een uitvaartverzorger kent de weg wel en kan ingeschakeld worden voor net zo veel (of net zo weinig) onderdelen als u zelf wenst. Wie een uitvaartonderneming in de arm neemt, is van een heleboel geregel af.

Ben ik vrij in het kiezen van een uitvaartonderneming?

De nabestaanden bepalen welke uitvaartonderneming ingeschakeld wordt, zij betalen tenslotte ook de rekening. Soms gebeurt het dat nièt de nabestaanden, maar de professionals (verzorgingspersoneel, mortuariumbeheerders, politie) een uitvaartonderneming inschakelen. Zelfs als u van te voren bedacht hebt dat u dat niet wilt, blijkt het in de praktijk weleens moeilijk het heft in eigen handen te houden dan wel terug te krijgen. Goedbedoeld, ......

Grote verzekeraars werken met eigen uitvaartverzorgers. Toch bent u vrij om uw uitvaart door een andere uitvaartonderneming te laten verzorgen, als u dat wilt. De meeste polissen sluiten dat niet uit. Lees daarover meer onder de tab 'Kosten' op deze pagina.

Hoe kan ik mijn laatste wensen kenbaar maken?

U kunt uw laatste wensen vastleggen in een codicil. Een codicil is een handgeschreven verklaring, gedateerd en door u ondertekend. Een codicil wordt meestal opgesteld om wensen over de verdeling van bepaalde goederen zoals sieraden vast te leggen. De goederen moeten dan wel stuk voor stuk beschreven worden en mogen geen grote financiële waarde hebben. Een codicil hoeft niet bij de notaris opgesteld en vastgelegd te worden om rechtskracht te hebben.

Een bijzondere vorm van het codicil is een laatste wensenboekje. Hierin kunt u uw wensen met betrekking tot uw uitvaart vastleggen. Als u uw wensen op papier hebt gezet is het wel belangrijk dat nabestaanden weten van het bestaan daarvan.

Na hoeveel dagen vindt de uitvaart plaats? Is uitstel mogelijk?

De maximale termijn waarbinnen de uitvaart plaats moet vinden is zes werkdagen na de dag van overlijden. Tussen dood en uitvaart kunnen daardoor in theorie tien dagen liggen als iemand vlak voor het weekend overlijdt. Tot januari 2010 was de termijn 5 dagen. Het gevolg was dat er regelmatig uitstel aangevraagd moest worden, als de crematoria bezet waren of er zon- en feestdagen in de periode vielen. Ook onder de nieuwe wet blijft het mogelijk om uitstel aan te vragen.

Moet ik gebruik maken van rouwauto’s? Welke alternatieven zijn er?

Er zijn geen wettelijke beperkingen gesteld aan vervoermiddel en vervoerwijze. Dat betekent dat eigen vervoer ook mag. Bij de uitvaart van een kindje willen ouders vaak gebruik maken van de eigen auto. Er zijn tegenwoordig heel wat alternatieven voor de rouwauto: rouwkoets, motor met zijspan, fietskar, loopkoets, rouwcaravan, uitvaartbus enz. De uitvaartbus biedt naast de kist ruimte aan 15 personen. Deze bus kan een oplossing bieden voor een uitvaart in de stad, waar weinig parkeergelegenheid is. Zelfs vervoer over water is in de grachtenrijke stad Utrecht mogelijk en kan heel stijlvol zijn.

Rouw- en volgauto’s zijn in meerdere kleuren beschikbaar. Het huren van witte en gekleurde rouwauto’s is aanmerkelijk duurder dan het huren van grijze of zwarte rouwauto’s.

Heeft de rouwstoet tegenwoordig weer voorrang in het verkeer?

Nee, een rouwstoet heeft geen voorrang en men mag niet door het rode licht rijden.

Die bepaling is niet uit gebrek aan eerbied verdwenen, maar uit praktische overwegingen. Een rouwstoet bestaat tegenwoordig hoogstens uit een rouwauto en twee volgauto’s. Andere belangstellenden volgen de stoet vaak in hun eigen auto. Daarmee is de moderne rouwstoet niet meer herkenbaar, in tegenstelling tot de rouwstoet van 25 jaar geleden.  Tegenwoordig krijgen burgerauto’s die meerijden in de stoet vaak een vlaggetje om ongewenste situaties, zoals het inhalen en invoegen in een rouwstoet te voorkomen. De uitvaartleider zorgt hiervoor. Het vlaggetje geeft geen extra rechten in het verkeer!

Moet er iemand van de uitvaartonderneming voorop lopen? Mag ik meerijden met de rouwauto?

De eerste honderd en de laatste honderd meter van de route worden soms stapvoets gereden. Meestal loopt de uitvaartleider voor de rouwauto, als eerbetoon aan de overledene, maar dat hoeft niet. Als het ouderlijk huis, het bedrijf of een andere betekenisvolle locatie worden opgenomen in de route stopt de auto hier bij wijze van laatste groet. Ook dan wordt er vaak stapvoets gereden. De nabestaanden bepalen wat er gebeurt en maken hierover afspraken met de uitvaartleider.

Als de hele route stapvoets gereden wordt kunnen de bloemen - zonder kans op wegwaaien - meegenomen worden op het dak van de rouwauto. Als u ervan houdt is dat een mooi gezicht. U kunt zelf meestal naast de chauffeur meerijden in de rouwauto.

Wat is resomeren?

Resomeren is net als begraven en cremeren een vorm van lijkbezorging. Bij resomeren wordt het lichaam ontbonden in een waterige oplossing van kaliumhydroxide bij een temperatuur van 180 graden Celsius en verhoogde druk zodat de resten niet gaan koken en de hydrolyse optimaal verloopt. Wat overblijft is een beetje kalkachtig poeder, dat wat fijner is dan het as dat overblijft van een crematie. De hoeveelheid is vergelijkbaar. Resomeren wordt ook wel "alkalische hydrolyse" genoemd.Het woord resomeren komt van het Griekse woord resoma wat iets betekent als de ‘hergeboorte van het lichaam’. Resomeren is het oplossen van het lichaam van een overledene door middel van een chemisch proces. Het lichaam gaat in een drukvat waar het in een warme vloeistof met Kaliumhydroxide wordt opgelost. Onderzoek heeft uitgewezen dat resomeren (ook wel alkalische hydrolyse genoemd) milieuvriendelijker is dan begraven en cremeren.

Is resomeren al mogelijk in Nederland?

Nee, het is in Nederland nog niet toegestaan om resomeren toe te passen. Hiervoor is een wijziging in de Wet op de Lijkbezorging nodig. Op dit moment zijn alleen begraven en cremeren toegestaan.
Het ziet er overigens wel naar uit dat resomeren binnenkort mogelijk wordt in Nederland. 

Wat zijn de voordelen van resomeren?

Het belangrijkste voordeel van resomatie, is dat het niet belastend is voor het milieu. Het is verreweg de meest groene mogelijkheid voor een uitvaart.De meest genoemde voordelen van resomeren zijn:

• Duurzamer dan begraven en cremeren. Minder energie nodig en geen uitstoot.
• Geen gas nodig
• Sieraden blijven onbeschadigd bij resomatie
• Kunstheupen, kunstknieën kunnen worden hergebruikt
• Er wordt gezegd dat het goedkoper is. De praktijk zal uitwijzen of dat ook echt zo is.

Nadelen resomeren

De meest genoemde nadelen van resomeren zijn:

• Mensen maken zich zorgen over wat er gebeurt met de vloeistof waarin de overledene is opgelost. Dit kan worden geloosd in bijvoorbeeld het riool.
• De overledene kan niet elk soort kleding aan. Kleding moet bestaan uit materialen die goed kunnen hydrolyseren (bijvoorbeeld wol en zijde).

Wat kost resomeren?

Op dit moment worden nog geen resomaties aangeboden, omdat dit wettelijk nog niet is toegestaan. Maar gezien de prijzen van de benodigde apparatuur en ervaringen in het buitenland, kunnen we er vanuit gaan dat resomeren ongeveer evenveel kost als een crematie.

Wat is een particulier graf?

Een particulier graf wil zeggen dat u een graf uitkiest en daarvan de grafrechten koopt. Als rechthebbende bepaalt uzelf wie er in dit graf begraven worden (meestal is er ruimte voor 2 tot 3 overledenen). Men spreekt daarom wel van een familiegraf. De grafrust is in Nederland 10 jaar. Als het graf vol is mag na 10 jaar het graf ‘geschud’ worden, zodat er ruimte komt voor nieuwe bijzettingen. Ook een urn kan bijgezet worden in een particulier graf.

Op een particulier graf is plaats voor een eigen grafmonument. U koopt de rechten voor 20 tot 30 jaar en hebt daarna het recht om deze te verlengen met een nieuwe termijn. Het romantische idee een eigen plekje te zoeken op de begraafplaats is soms aan beperkingen onderhevig. U bent aangewezen op plekjes die vrijgekomen zijn en anders moet u aansluiten in de rij.

Wat is een algemeen graf?

De meeste begraafplaatsen hebben een gedeelte waar de algemene graven liggen. De grafrechten van een algemeen graf blijven bij de beheerder van de begraafplaats. De beheerder bepaalt de bijzettingen. In ieder graf kunnen 2 tot 3 personen begraven worden op volgorde van binnenkomst. Deze overledenen hebben geen relatie tot elkaar. Een algemeen graf wordt na 10 jaar geruimd. De naturaverzekering vergoedt alleen de kosten voor een algemeen graf.

Mag je zonder kist begraven of gecremeerd worden?

Ja dat mag volgens de wet. De overledene mag in een lijkwade gehuld worden op voorwaarde dat er geen enkel lichaamsdeel zichtbaar is. Voor het vervoer van de overledene wordt gebruik gemaakt van een opbaarplank. De plank gaat bij een crematie mee de oven in.

Ik heb gehoord dat je tegenwoordig ook kunt kiezen voor bovengronds begraven?

Deze vorm van begraven lijkt terrein te winnen. Uit onderzoek blijkt dat veel mensen cremeren of begraven geen prettig idee vinden. Ook de koninklijke begrafenissen in de afgelopen jaren brengen mensen op de gedachte van een wandgraf of galerijgraf. De Italiaanse gemeenschap in Twello heeft het initiatief genomen om bovengrondse graven in te richten. Sinds 2005 bestaat in Enschede een muur met 216 wandgraven in drie verdiepingen. Op dit moment is bovengronds begraven al mogelijk is Lisse, Rotterdam-Crooswijk, Valkenburg en Zwolle. Mogelijk krijgen wij in onze omgeving over enkele jaren grafheuvels en nissenheuvels in Vleuten.

Wat is precies een natuurbegraafplaats?

Een natuurbegraafplaats biedt u meer ruimte dan een traditionele begraafplaats. De grafbedekking bestaat uit een zwerfkei, boompje, struik of iets kunstzinnigs, mits het niet in tegenspraak is met het milieu. Er staan geen hekken of poorten en er zijn geen openings- of sluitingstijden. De natuurbegraafplaatsen zijn in opmars. Onlangs hebben we in Bilthoven een natuurbegraafplaats gekregen.

Mogen nabestaanden altijd mee naar de oven?

Ja dat mag. Vroeger kwam dat sporadisch voor, alleen bij hindoestaanse uitvaarten. Tegenwoordig willen nabestaanden de overledene vaak naar de oven begeleiden en soms aanwezig zijn bij de invoer van de kist. Het is een heftige ervaring, die nabestaanden soms helpt bij het afscheid nemen. De ervaring is vergelijkbaar met het moment waarop een kist in het graf zakt.

Wanneer kunnen we de as ophalen? Hoe weet ik zeker dat het "onze" as is?

Na een maand kunt u de asbus ophalen in het crematorium. De wettelijke bewaartermijn is dan verstreken. De asbus staat gedurende deze maand in de algemene nis van het crematorium, die niet toegankelijk is voor het publiek. Veel mensen zijn hiervan niet op de hoogte en verwachten dat ze de asbus binnen enkele dagen meekrijgen, zoals het geval is in ons omringende landen. De bewaartermijn maakt nabestaanden soms onzeker, hoe weet ik zeker dat ik straks de as van mijn geliefde meekrijg? Deze angst is niet nodig. Vanaf de invoer in de oven tot het vullen van de asbus, gaat een vuurvast steentje met een identificatienummer mee.

Mogen wijzelf een plaats uitkiezen voor het verstrooien van de as?

Als u zelf een plek uitzoekt, moet u de eigenaar van de grond daarvoor toestemming vragen. U mag met toestemming van de eigenaar verstrooien op de plek van uw keuze. Voor verstrooien op open zee is geen toestemming nodig. Voor binnenwateren geldt dat u hiervan melding moet doen bij de betreffende gemeente. Toestemming heeft u niet nodig.

Wie moet de uitvaart betalen?

De kosten van de uitvaart zijn voor rekening van de erfgenamen. De uitvaart wordt uit de nalatenschap betaald. Mocht die niet voldoende zijn dan blijven de erfgenamen financieel aansprakelijk. Deze kunnen soms een beroep doen op de bijzonder bijstand. Als er geen erfgenamen zijn, of als de nabestaanden de erfenis weigeren en ook de kosten van de uitvaart niet willen betalen - bijvoorbeeld omdat de familieverhoudingen ernstig ontwricht waren - kan de gemeente gevraagd worden om de uitvaart van de overledene uit algemene middelen te betalen. Dit is dan uiteraard een sobere uitvaart.

Welke uitvaartverzekeringen zijn er? En wat raadt u aan?

U kunt zich op verschillende manieren verzekeren tegen uitvaartkosten: de gewone uitvaartverzekering, de koopsompolis of depositorekening en de naturaverzekering.

Een uitvaartverzekering is geen echte risicoverzekering. Door premie te betalen spaart u voor de uitvaartkosten die u eens zult gaan maken. Bij veel verzekeringen houdt de premiebetaling op rond het 65 ste jaar. Het betaalde premiebedrag is dan ongeveer gelijk aan de uitkering die u krijgt bij overlijden. Voor jonge gezinnen is een uitvaartverzekering gunstig. De betaalde premie is nog gering, en als zij onverhoopt voor uitvaartkosten komen te staan is er meestal nog niet zoveel opgebouwd vermogen. U bepaalt zelf de hoogte van het bedrag waarvoor u zich wil verzekeren. Het bedrag groeit mee met de prijsindex en u bent vrij in het kiezen van een uitvaartonderneming. Als u op oudere leeftijd een verzekering wilt afsluiten is de premie dusdanig hoog, dat u geen voordeel meer hebt van deze vorm van verzekeren.

Voor mensen met een (bescheiden) kapitaal is het afsluiten van een koopsompolis een belastingvriendelijke manier om geld opzij te zetten. U stort een bedrag naar keuze. Dit bedrag groeit mee met de prijsindex, zodat het waardevast blijft. Het bedrag komt vrij bij overlijden. Met dat bedrag kan de uitvaart of een deel daarvan betaald worden. U bent vrij in uw keuze voor een uitvaartonderneming. Een andere mogelijkheid die hierop lijkt, is het bedrag in deposito te zetten bij Alting & Res Uitvaarten die dit bedrag bij overlijden in mindering brengt op de rekening.

Verreweg de meeste mensen hebben een naturaverzekering. Deze verzekering keert geen geld maar diensten uit. Het dienstenpakket bestaat uit de kist, de kaart, het rouwvervoer en de kosten van een eenvoudige crematie of algemeen graf. Een naturaverzekering is zeker niet de volledig verzorgde uitvaart waarmee geadverteerd wordt. Extra kaarten, een andere kist dan de standaardkist, bloemen, de kerk, een koekje bij de koffie leiden tot extra kosten. Uit onderzoek van de consumentenbond uit 2003 blijkt dat 70% van de verzekerden achteraf ruim 3000 euro bijbetaalt. Meestal is de verzekeraar tevens de uitvaartondernemer, zoals Dela, Monuta en Yarden. Lees hierover meer in de volgende vraag.

Ben ik verplicht mijn uitvaart door de verzekeraar te laten verzorgen?

Grote verzekeraars zoals Yarden, Monuta en Dela werken met eigen uitvaartverzorgers. U hebt recht op een omschreven aantal goederen en diensten. Als u de uitvaart door Alting & Res Uitvaarten laat verzorgen, zal de verzekeraar een bedrag uitkeren tussen de 2000 en 4000 euro. U hebt recht op dit compensatiebedrag.

Mijn ouders hebben toen ik jong was een (natura) verzekering voor mij afgesloten. Kan ik nu toch bij u terecht?

Ja. Dat is geen enkel probleem.Leest u ook het antwoord op de vorige vraag.

Hoeveel kost een uitvaart? Is er een groot verschil tussen begraven of cremeren?

De gemiddelde prijs voor een eenvoudige crematieplechtigheid is ongeveer 7000 euro. Een begrafenis kost ongeveer 9000 euro. Begraven is dus duurder dan cremeren. Kostenposten die van invloed zijn:

• De kist zal meestal rond de 600-800 euro liggen. Het kan duurder en goedkoper.
• Een kaart uit de standaardcollectie is goedkoper dan een speciale kaart.
• Een thuisopbaring is goedkoper dan een opbaring in een rouwcentrum.
• Het aantal rouwauto’s en wachttijden van de rouwauto’s maakt nogal uit.
• Het plaatsen van een advertentie - met name in een landelijk dagblad - is een kostbare aangelegenheid.
• De locatie en de catering tijdens de condoleance loopt uiteen van een plakje cake tot een aangekleed buffet. Let op! In het crematorium mogen geen zelf meegebrachte versnaperingen aangeboden worden.
• Last but not least: de aankoop van een eigen graf. De kosten per begraafplaats lopen uiteen van 1500 euro tot 5000 euro.

Kan ik de uitvaartleider vooraf om een prijsopgave vragen?

Ja, dat is verstandig. De meeste ondernemingen laten u tekenen voor een begroting van de kosten van de uitvaart, zodat zij later geen problemen krijgen met de opdrachtgever als de rekening betaald moet worden en de opdrachtgever niet voor verrassingen komt te staan.

Voor het maken van een prijsopgave is het soms noodzakelijk schattingen te maken. Bijvoorbeeld omdat de juiste bedragen nog niet bekend zijn. U kunt hierbij denken aan aantal consumpties bij condoleance, wachttijden van auto’s op de dag van de uitvaart, tijdoverschrijdingen in het crematorium. Soms blijken er na het maken van de kostenbegroting kostenposten bij te komen door nabestelling van bloemen, plaatsen van meer advertenties, het inhuren van een fotograaf etc.

Alting & Res Uitvaarten zet 10% op de begroting voor onvoorziene uitgaven. De uiteindelijke factuur blijft dan meestal onder de begroting.